RẮN CORN & MORPH CHỦ ĐÍCH TRONG NHÂN GIỐNG

Bài viết về morph & di truyền sẽ được chia ra nhiều phần, mỗi phần sẽ nói khái quát về từng morph cụ thể trên Thế giới cho tới thời điểm hiện nay. Các thuật ngữ chuyên môn về di truyền (một vài từ) và tên gọi của các morph xin được giữ nguyên bằng Tiếng Anh để dễ nhớ, dễ ứng dụng và thuận tiện giao tiếp trong giới yêu thích rắn Corn toàn cầu.

Phần 1 - Tổng quan:

Rắn Corn – Ngô không còn quá xa lạ với người nuôi thú cưng bò sát ở Việt Nam. Chúng được lựa chọn là loài ưu tiên chọn lựa vì không chỉ vì kích thước nhỏ dễ nuôi nhốt hay cầm nắm, lành tính (trong tính cách đặc trưng, lẫn không mang độc tố gây hại con người), mà còn ở vẻ ngoài rất đa dạng màu sắc, họa tiết / hoa văn độc đáo.

Chỉ riêng về màu sắc, hình dáng hoạt tiết – gọi là ‘morph’ của rắn Corn, đã có hơn 800 hình thái. Trong đó, có những morph là đơn thuần mang 1 hình thái nhất định, nhưng cũng có những morph mang 2-3-4 có khi lên đến 6 hình thái kết hợp lại. Ngoài ra, các morph được phân biệt qua sự khác nhau giữa màu sắc, giữa họa tiết mảng miếng, hay thậm chí là kích thước, số lượng vảy trên cơ thể rắn.

Morph có được là do sự đột biến gien di truyền.

Morph chủ đích là morph mà bạn muốn có được theo chủ ý của mình, và chủ đích trong nhân giống chính là hình thái của con con mà bạn muốn tạo ra từ việc cho lựa chọn 2 con rắn giống của bạn phối giống.

Chúng ta có thể khái quát việc nhân giống rắn Corn để tạo ra morph chủ đích cần những yếu tố sau:

1) Chọn lựa cặp giống:

a. Lịch sử gene di truyền: phải nắm rõ tính trạng di truyền của cả con giống đực và cái, ngay cả khi tính trạng này không biểu hiện ra ngoại hình của chúng.

b. Tính trạng mong muốn: phải nhận diện được tính trạng mà bạn muốn tạo ra, làm sao tính trạng đó có thể biểu hiện ra ngoại hình.

 2) Lên kế hoạch sinh sản:

a. Bảng phân tích tổ hợp di truyền – Punnett Square: dùng để dự đoán kết quả tính trạng sẽ hình thành khi kết hợp cặp con giống đã chọn. Công cụ này giúp bạn nhìn thấy được khả năng kết hợp di truyền và khả năng xảy ra của chúng.

Ví dụ:

"A" là alen trội mang tính trạng tạo ra rắn có màu sắc bình thường.

"a" là alen lặn mang tính trạng tạo ra rắn bị mất màu sắc - "albino"

Cho cặp rắn là đực là có màu sắc bình thường phối với rắn cái là albino (hoặc snow / ghost / blizzard / silver...)

• Rắn bố: AA hoặc Aa

• Rắn mẹ: aa

Ta sẽ có 2 trường hợp

• Trường hợp 1: rắn bố có kiểu gene là AA. Ta có bảng Punnett 1:

	A	A
a	Aa	Aa
a	Aa	Aa

• Trường hợp 2: rắn bố có kiểu gene là Aa. Ta có bảng Punnett 2:

	A	a
a	Aa	aa
a	Aa	aa

b. Phép tính khả năng xảy ra: Tính ra được tỉ lệ có thể ra được con con có tính trạng mong muốn.

Ví dụ: (tiếp tục trường hợp trên)

Trường hợp 1: Dựa vào bảng Punnett 1, chúng ta sẽ tính được: 100% rắn con là Aa - có màu sắc bình thường (ẩn albino - "Normal het").

Trường hợp 2: Dựa vào bảng Punnett 2, chúng ta sẽ tính được: 50% rắn con là Aa - có màu sắc bình thường (ẩn albino - "Normal het") và 50% rắn con là aa - albino (không có màu sắc bình thường)

3) Lai cận dòng hay lai chéo khác dòng:

a. Lai cận dòng: phương pháp này bao gồm việc lai tạo các cá thể có quan hệ họ hàng để tăng cường một số đặc điểm nhất định. Mặc dù có thể cải thiện các đặc điểm mong muốn, nhưng cùng làm tăng nguy cơ mắc các khuyết tật di truyền.

b. Lai chéo khác dòng: lao tạo các cá thể không có quan hệ họ hàng để đưa gene mới vào dòng dõi. Điều này có thể làm giảm nguy cơ khuyết tật di truyền và tăng tính đa dạng di truyền.

4) Những vấn đề đạo đức cần lưu ý:

a. Sức khỏe và Phúc lợi động vật: Ưu tiên hàng đầu. Tránh thực hành nhân giống mà có thể dẫn đến di truyền khiếm khuyết hoặc các vấn đề sức khỏe.

b. Trách nhiệm: Phải có trách nhiệm trong thực hành nhân giống của bạn. Đảm bảo bạn có đủ kiến thứuc, nguồn và bổn phận để chăm sóc những con non được sinh ra và quản lý được tương lai của chúng.

5) Ghi chép hồ sơ và lưu bản theo dõi:

a. Giữ các bản lưu trữ: Giữ bản lưu chi tiết về cặp giống đã chọn, lịch sử di truyền của chúng, kết quả tạo ra con non ở mỗi kì sinh sản. Thông tin này rất có ích trong kế hoạch nhân giống trong tương lai và để chia sẽ với các nhà chuyên môn nhân giống khác.

b. Theo dõi Tính trạng: Kiểm soát tính trạng của các thế hệ con non xuyên suốt. Điều này giúp bạn định hình được chiến lược nhân giống, và cải thiện chất lượng của chương trình nhân giống mà bạn đang & sẽ thực hiện.

Đã nhân giống là liên quan đến di truyền học. Trên cơ sở di truyền học cơ bản và dùng thuật ngữ dễ hiểu nhất, chúng ta có thể phân định mỗi morph sẽ mang một tính trạng di truyền khác nhau.

Có tính trạng mang gene di truyền lặn:

Nghĩa là tính trạng lặn bị che lấp không thể biểu hiện ra ngoài do tính trạng trội. Cần phải có đồng hợp tử lặn thì chúng mới biểu hiện hình thái đặc trưng của mình ra ngoại hình của rắn. Còn nếu là dị hợp tử, tuy kiểu hình bên ngoài không thấy hình thái đặc trưng của gene lặn này, nhưng vẫn có gene này trong cơ thể, và có thể truyền tiếp cho đời sau.

Ngược lại, có tính trạng là gene di truyền trội:

Nghĩa là tính trạng này che lấp tính trạng lặn, và biểu đạt hình thái đặc trưng ra bề ngoài dù ở thể gene dị hợp tử (lặn & trội) hoặc đồng hợp tử trội.

Và một số morph lại là tính trạng di truyền trội không hoàn toàn:

Là một kiểu di truyền trong đó không có một tính trạng nào trội hoàn toàn so với tính trạng kia, dẫn đến đời con có kiểu hình trung gian hoặc pha trộn. Thay vì một tính trạng này che lấp tính trạng kia, thì cả hai tính trạng đều được biểu hiện ở một mức độ nào đó, dẫn đến kiểu hình (bề ngoài) là sự pha trộn của hai tính trạng.

Ngoài ra, vì sự đa dạng và sự mạnh mẽ trong hoạt động chuyên môn của cộng đồng nhân giống rắn Corn trên Thế giới, nên chúng ta vẫn còn một số morph chưa xác định được cụ thể tính trạng đang ở dạng nào, vẫn chưa có kiểm chứng, chỉ là những thí nghiệm nhân giống của một số cá nhân nhà nhân giống kì cựu, dày dặn kinh nghiệm.

Do đó, khi nhân giống tạo ra morph chủ đích, thì bạn phải nắm được morph chủ đích đó thuộc tính trạng di truyền lặn, trội hay trội không hoàn toàn để có thể giúp lựa chọn 2 rắn giống bố mẹ phù hợp và tính được xác suất ra được con con có morph chủ đích.

Morph là một dạng đột biến trong gene di truyền.

• Có những đột biến không gây ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của con vật.

• Nhưng có những đột biến gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe cá thể, hay thậm chí là tạo hệ lụy xấu, nguy cấp đến sự tồn tại dòng giống trong tương lai của loài, lớn hơn là ảnh hưởng tới hệ sinh thái vùng, quốc gia, hay toàn cầu.

Nghe thì có vẻ lớn lao vượt quá vấn đề - “chỉ là thú vui nuôi thú cưng cá nhân” thôi mà ! Nhưng nhiều, và hàng hà sa số cá nhân có sở thích lạ, đi ngược với phúc lợi động vật như vậy sẽ trở thành “vấn đề”.

Do đó, khi bạn đã chọn lựa theo đuổi con đường nhân giống để tạo ra hình thái mà bạn yêu thích, hay muốn tìm ra morph mới góp phần cho sự đa dạng morph của loài rắn Corn. Hãy tìm hiểu cách thức hoạt động của di truyền để thực hành đúng đắng trong nhân giống, lai tạo. Ưu tiên hàng đầu trước khi tiến hành phối giống là:

• đạo đức nhân giống,

• phúc lợi động vật.

Vì rắn cũng có sự sống, hệ thần kinh cảm nhận đau đớn, khó chịu cũng như con người chúng ta. Chúng cũng có khả năng sinh sản, để duy trì nòi giống.

Tại sao chúng ta đưa ra các quy định cơ bản trong đạo đức sinh sản và đặt sức khỏe lên trên hết, để tiếp nối sự tồn tại mạnh mẽ của giống nòi tương lai của loài người. Nhưng lại có quyền quên đi, hay lấy mất sức khỏe an toàn của những loài vật khác, ngay cả khi chính chúng đang đem lại “thú vui thú cưng” để tạo ra chất lượng sống thỏa mãn niềm vui của loài người , thậm chí là nguồn tạo ra thu nhập, nuôi sống của con người?

Nguồn:

Morph Guide, Ianscicarium

Corn Snakes – Trait, Morphmarket

SMR – South Mountain Reptiles, Cornsnake

Sarah Mohr of Sarah’s Snake Shop – Halo Corn Snakes, Cornsnakes/Forum,

SarahsSnakeShop – Odd Corn Snake Morph Deep Dive!, Youtube